Պատմություն․

Հայ ժողովուրդը 1 աշխարհամարտի տարիներին Պատերազմի կովկասյան ճակատը 1914 թվականի օգոստոսի 1ին սկսվեց 1 աշխարհամարտը։Պատերազմի սկզբնական շրջանում թուրքիան վարում էր չեզոք քաղաքականություն։ Պատերազմի սկզբից 3 ամիս անց միայն թուրքիան հայտարարեց պատերազմ։Ինչպես մյուս երկրները թուրքիան ևս ուներ իր ռազմաքաղաքական շահերը և պատերազմը հարմար առիթ էր` Ռուսաստանի և Բալկանյան երկրների հետ դարավոր հաշիվները մաքրելու համար։

Պատերազմի մեջ ներքաշվելու համար թուրքերի գլխավոր հակառակորդը Ռուսաստանն էր։ Թուրքերը նպատակ ունեին Ռուսական կայսրությունում բնակվող թուրքալեզու, ինչպես նաև մյուս մահմեդական ժողովուրդներին օգտագործել ռուսների դեմ և միավորել նրանց  Մեծ Թուրանի մեջ։ Նպատակներից մեկն էր նաև Հայկական խոչընդոտի վերացումը։ Պատերազմում Թուրքիան միացավ եռյակ դաշինքին և 1914 թվականի օգոստոսին Գերմանիայի հետ կնքեց գաղտնի համաձայնագիր, որից հետո  Գեբեն  և   Բրեսլաու ռազմանավերը մտան սև ծով:Ցարական Ռուսաստանը ևս իր ակնկալիքներն ուներ այս պատերազմից։ Ռուսաստանը նպատակ ուներ տեր դառնալ սևլովյան նեղուցներին, Կ-Պոլսին, դուրս գալ միջերկրական ծով, նվաճել Արևմտյան Հայաստանը և հաստատվել Իրանում։  Ռազմական գործողությունները կովկասյան ճակատում Ռազմաճակատի երկարությունը կովկասյան ճակատում հասնում էր Բաթում քաղաքից մինչև Ուրմի լիճ։ Թուրքական բանակը գլխավորում էր Էնվեր փաշան։ Զորքի ընդհանուր թվաքանակը 300000 էր։ Կենտրոնացված էր Էրզրում քաղաքում։ Ռուսական 182000անոց բանակը գլխավորում էր Որոնցով Դաշկովը։ 1914 թվականի դեկտեմբեր 9ից մինչև 1915 թվականի հունվարի 5ը ընթացավ Սարիղամիշի ճակատամարտը որն ավարտվեց թուրքերի խայտառակ պատմությամբ և 90000անոց զորքից փրկվեց միայն 12000ը։ 1916 թվականի փոտրվարի 16ին գրավեցին Էրզրումը։ Սա Ռուսաստանի ամենախոշոև հաղթանակն էր։ Մինչև 1916 թվականի ամառ ռքւաական զորքերը գրավել էին Խնուս.Մուշ.Բիթլիս.Տռապիզոն.Երզբկա.Բաբերդ քաղաքները։ 1916 թվականի հունիսի 5ին Նիկոլայ 2րդը հաստատեց գրաված մարզերի կառավարման ժամանակավոր կարգը։ Արևմտյան հայաստանում ստեզծվեց գեներալ նահանգապետություն Պեշկովի գլխավորությամբ։Գրավված տարածքները բաժանվեցին 29 շրջանների և միավորվեցին 4 մարզերի մեջ` Վան.Խնուս.Տռապիզոն.Էրզրում։Այս վարչական բաժանումը մնաց մինչև 1917 թվականի փետրվար։